BÁC HỒ - NGƯỜI ĐẶT NỀN NÓNG PHÁT TRIỂN CÔNG TÁC ĐẢNG, CÔNG TÁC CHÍNH TRỊ CỦA QUÂN ĐỘI TA

Trong quá trình xây dựng và trưởng thành của Quân đội nhân dân Việt Nam, hoạt động công tác đảng, công tác chính trị (CTĐ,CTCT) luôn giữ vai trò trọng yếu, trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan, đơn vị quán triệt sâu sắc và thực hiện có hiệu quả đường lối, quan điểm của Đảng và những lời dạy của Bác Hồ kính yêu. Vì vậy, lịch sử CTĐ, CTCT gắn liền với lịch sử chiến đấu và trường thành của quân đội ta.

Sau thắng lợi của chiến dịch Biên Giới năm 1950, căn cứ địa Việt Bắc được củng cố vững chắc hơn, Trung ương Đảng mở Hội nghị toàn quốc lần thứ ba xác định chủ trương đẩy mạnh cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trong giai đoạn mới. Hội nghị đã quyết định cần đặc biệt coi trọng việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao chất lượng, hiệu quả CTĐ, CTCT trong toàn quân; đẩy mạnh việc kiện toàn hệ thống cơ quan chính trị trong toàn quân, làm cho sự lãnh đạo của Đảng được thống nhất, nhanh chóng và hiệu quả.

Thực hiện Nghị quyết Hội nghị toàn quốc lần thứ ba của Đảng, nhiều cán bộ lãnh đạo ở cơ quan trung ương, ở các bộ, ngành hành chính - dân sự đã được điều động vào công tác trong quân đội để nâng cao chất lượng CTĐ, CTCT. Từ đó, cơ quan Tổng Chính ủy - Bộ Tổng tư lệnh ngày càng được tổ chức hoàn thiện hơn. Ngày 11/7/1950, theo Sắc lệnh số 121/SL về tổ chức Bộ Tổng tư lệnh Quân đội quốc gia và Dân quân Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh ký, Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam được thành lập (chuyển quy mô tổ chức từ Cục chính trị lên Tổng cục), có nhiệm vụ “giúp Tổng Tư lệnh chỉ đạo quân đội về phương diện chính trị”. Đồng chí Nguyễn Trí Thanh - Ủy viên Trung ương Đảng được cử làm Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị, đồng chí Lê Liêm làm Phó Chủ nhiệm Tổng cục. Cơ quan Tổng cục Chính trị phát triển từ phòng lên cục, gồm có: Cục Tuyên huấn, Cục Tổ chức, Cục Địch vận, Cục Quân pháp, Văn phòng Tổng cục và Nhà xuất bản Vệ quốc quân. Với sự ra đời của Tổng cục Chính trị, CTĐ, CTCT của quân đội ta đã có sự phát triển vượt bậc, đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng, củng cố quân đội vững mạnh về chính trị, làm cơ sở để nâng cao sức mạnh tổng hợp, sức mạnh chiến đấu và chiến thắng của quân đội ta.

Tuy nhiên, tình hình chính trị - tư tưởng, lập trường giai cấp, ý chí chiến đấu, nhận thức về âm mưu, thủ đoạn của thực dân Pháp và tay sai, về quan hệ quân dân, quan hệ cán binh... của đội ngũ cán bộ, chiến sĩ còn tồn tại nhiều hạn chế, bất cập. Để khắc phục có hiệu quả hiện tượng nêu trên, công tác chấn chỉnh, kiện toàn hệ thống tổ chức cơ quan chính trị và đội ngũ cán bộ chính trị trong toàn quân, nhất là ở các chi bộ Đảng được đặt ra cấp bách. Chính yêu cầu, nhiệm vụ của CTĐ, CTCT đã trực tiếp đặt ra vấn đề phải chủ động, tích cực mở trường đào tạo, bồi dưỡng về chính trị cho cán bộ các cấp trong quân đội. Vì vậy, Tổng Quân ủy và Tổng cục Chính trị đã tổ chức nhiều lớp học bồi dưỡng chính trị ngắn ngày cho cán bộ các cấp trong toàn quân và ngay sau đó đã thành lập Trường Luân huấn Chính trị trung cấp quân đội (tức Học viện Chính trị ngày nay).

Ngày 25/10/1951, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến thăm và nói chuyện với cán bộ, học viên, chiến sĩ, công nhân viên Trường Luân huấn Chính trị trung cấp quân đội tại bản Nà Lang, xã Phượng Tiến, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên. Bác đã phân tích sâu sắc, tỉ mỉ tình hình thế giới, trong nước và nhiệm vụ trọng tâm của CTĐ, CTCT của quân đội ta và khẳng định: “Cuộc kháng chiến của ta là trường kì, gian khổ nhưng nhất định thắng lợi. Các chú phải thấm nhuần và làm cho toàn thể bộ đội, đồng bào thấm nhuần như vậy. Có như vậy mới tin tưởng và vượt qua mọi khó khăn để giành thắng lợi cuối cùng” (Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 6, Nxb CTQG, Hà Nội, 1995, tr. 316 - 332).

 Những lời căn dặn và yêu cầu của Bác về đẩy mạnh cuộc kháng chiến đặt ra những yêu cầu quan trọng, cấp bách, rất cần kíp đối với việc tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao chất lượng, hiệu quả CTĐ, CTCT. Trong đó, Bác đặc biệt nhấn mạnh vai trò của công tác tư tưởng, nắm bắt tâm tư, tình cảm bộ đội. Bác dạy rằng, mỗi cán bộ chính trị cần thấm nhuần sâu sắc tình hình mọi mặt của đơn vị với cách nhìn biện chứng, khoa học và thực tiễn gương mẫu đi đầu để làm gương cho bộ đội học tập. Đó là cơ sở, nền tảng vững chắc nhất để xây dựng niềm tin quyết chiến, quyết thắng cho bộ đội và nhân dân, củng cố ý chí quyết tâm đánh thắng quân xâm lược của họ. Theo Bác, có niềm tin là có sức mạnh. Có sức mạnh là sẽ chiến thắng. Đó là vấn đề mang ý nghĩa quyết định đối với việc nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác của người cán bộ chính trị.

Bác dành nhiều thời gian nói về cán bộ và công tác cán bộ - “Công việc gốc của Đảng”. Bác không nêu những yêu khuyết điểm chung chung mà đi thẳng vào những vấn đề nổi cộm mà cán bộ chính trị đang vướng mắc, cần tháo gỡ, thông suốt. Bác cho rằng: “Cán bộ ta còn khuyết điểm... Từ khi bắt đầu kháng chiến đến nay, nhân dân ta tiến bộ, quân đội ta tiến bộ. Cũng do tiến bộ đó ta mới thấy lộ ra nhiều khuyết điểm. Những khuyết điểm đó là khuyết điểm trong lúc trưởng thành. Nhưng vẫn là những khuyết điểm cần sửa chữa... Khuyết điểm nào cũng có hại...”, nhất là “bệnh cá nhân”. Bác nói: “Chỉ vì cá nhân chủ nghĩa mà sinh ra tham ô, hủ hóa. Đó là chỉ biết mình, không biết đến quần chúng; là chỉ lo cho mình được sung sướng mà không đi đến động viên, nhân dân còn khổ sở”; “chỉ vì cá nhân chủ nghĩa mà sinh ra vô kỷ luật, thiếu kiên quyết chấp hành mệnh lệnh. Do đó mà đáng lẽ thắng to thì chỉ dành được thắng nhỏ và thắng rồi không phát triển được. Quân đội ta là quân đội dân chủ, nhưng dân chủ không phải là không có mệnh lệnh. Mỗi mệnh lệnh đưa xuống, cấp trên đã thảo luận, cân nhắc kĩ càng nên cấp dưới phải tuyệt đối phục tùng và kiên quyết chấp hành, nhất là lúc tác chiến”; “chỉ vì cá nhân chủ nghĩa mà sinh ra thiếu tin tưởng, không quyết tâm khắc phục khó khăn. Mọi việc đều khó khăn. Đánh giặc lại càng khó khăn hơn. Nếu dễ thì ai cũng làm được. Không nhờ đến các chú. Vì vậy, gặp khó khăn phải cố vượt cho bằng được thì nhất định thắng lợi”. Bác căn dặn: “thấy được khuyết điểm là một bước tiến bộ nhưng mới chỉ là bước đầu. Thấy rồi phải lo sửa. Đang sửa thì phải sửa cho hết. Đã sửa rồi thì phải giữ mình đừng để mắc phải nữa”. Lời căn dặn của Bác về công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ là những yêu cầu, phương hướng, nội dung rất cơ bản của hoạt động CTĐ, CTCT. Nó không chỉ có ý nghĩa chỉ đạo giải quyết những công việc cần kiếp, thiết thực lúc bấy giờ mà đến nay, nó vẫn còn nguyên giá trị đối với hoạt động CTĐ, CTCT của quân đội ta trong tình hình mới.

Về “học tập chính trị và quân sự”, Bác cho rằng, đó là vấn đề thiết yếu, cốt lõi nhất của công tác tư tưởng và cũng là đòi hỏi bức bách nhất đối với cán bộ chính trị trong toàn quân. Bác chỉ rõ: “Phải học tập chính trị: Quân sự mà không có chính trị như cây không có gốc, vô dụng lại có hại. Quân đội ta là quân đội nhân dân, nhân dân có Đảng lãnh đạo, Đảng có chính cương, chính sách. Đã là quân đội nhân dân thì phải học chính sách của Đảng”. Bác yêu cầu: “Học tập chính cương, chính sách của Đảng cho hiểu mà làm cho đúng tức là thực hành chủ nghĩa Mác - Lênin... Riêng về các chú, chính trị biểu hiện ra trong lúc đánh giặc. Học chính cương, chính sách rồi thì phải thực hiện. Nếu thuộc làu mà không biết đánh giặc thì vô dụng. Cho nên các chú phải học tư tưởng chiến lược, chiến thuật, học cách dạy bộ đội đánh giặc, học phương pháp chỉ huy chiến đấu, v.v.. Tóm lại là học để nâng cao trình độ người chỉ huy”.

Thấm nhuần những lời dạy của Bác, hơn 70 năm qua, hoạt động CTĐ, CTCT của quân đội ta luôn bám sát thực tiễn quân sự và thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị được giao. Đội ngũ cán bộ chính trị của quân đội ta không ngừng phát triển, tiến bộ, trưởng thành; có đóng góp tích cực cho sự nghiệp xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.

Một trong những vấn đề được Bác đặc biệt quan tâm là “cán bộ phải thương yêu chiến sĩ”. Bác căn dặn: “Các chú là đại đoàn trưởng, trung đoàn trưởng hay tiểu đoàn trưởng, cũng chỉ là những người đặt kế hoạch và điểu khiển đánh trận. Lúc ra trận, việc đặt mìn, phá lô cốt đều do tay anh em đội viên làm. Nếu anh em tư tưởng vững, chính trị vững, kĩ thuật khá, thân thể khỏe mạnh thì nhất định thắng lợi. Trái lại, nếu anh em chính trị khá nhưng quân sự kém hoặc chính trị, quân sự đều khá nhưng thân thể yếu đuối thì cũng không thắng được. Vì vậy, cán bộ phải thương yêu, săn sóc, động viên. Cán bộ phải chăm lo cho đội viên đủ ăn, đủ mặc. Cán bộ có coi đội viên như chân như tay thì đội viên mới coi cán bộ như đầu như óc. Ngoài ra, còn phải dạy cho đội viên biết cách dân vận. Cái gì cũng phải nhờ dân. Không có dân thì không có bộ đội. Cán bộ phải dạy cho đội viên biết kính trọng dân, thương yêu dân, giúp đỡ dân, làm cho đội viên thành một người tuyên truyền bằng công việc thực tế. Tuyên truyền phải miệng nói tay làm, phải tùy vào hoàn cảnh mà tổ chức, giúp đỡ nhân dân thực sự, không phải chỉ dân vận bằng diễn thuyết; muốn vậy, cán bộ phải gương mẫu”.

Những lời dạy của Bác đã được hoạt động CTĐ, CTCT trị của quân đội ta quán triệt, thực hiện nghiêm túc, góp phần to lớn trong xây dựng, củng cố mối quan hệ tốt đẹp giữa cán bộ chiến sĩ và nhân dân, thực hiện “quân với dân một ý chí”, “quân với dân như cá với nước”. Một trong những điểm Bác nhấn mạnh là cán bộ chính trị cần nêu gương sáng về rèn luyện đạo đức mới, đạo đức cách mạng. Theo Bác: “Đạo đức cũ như người đầu ngược xuống đất, chân chổng lên trời. Đạo đức mới như người hai chân đứng vững được dưới đất, đầu ngẩng lên trời. Bọn phong kiến ngày xưa nêu ra Cần, Kiệm, Liêm, Chính nhưng không bao giờ làm mà lại bắt nhân dân phải tuân theo để phụng sự quyền lợi cho chúng. Ngày nay, ta đề ra Cần, Kiệm, Liêm, Chính cho cán bộ thực hiện, làm gương cho dân theo để lợi cho nước, cho dân. Theo Bác, cốt lõi đạo đức mới của người quân nhân là trau dồi đạo đức cách mạng, thực hiện cho tốt Cần, Kiệm, Liêm, Chính, Chí công vô tư. Đồng thời, Bác khẳng định và căn dặn cán bộ ta: “Cần, Kiệm, Liêm, Chính của ta là đạo đức của người quân nhân cách mạng. Các chú phải thực hiện đạo đức đó”. Những lời dạy của Bác không chỉ là phương hướng nội dung rất cơ bản để họat động CTĐ, CTCT quán triệt thực hiện trong xây dựng phẩm chất chính trị - đạo đức, năng lực của người cán bộ, đảng viên quân đội ta mà còn là phương châm chỉ đạo mọi hoạt động sống, huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu, hi sinh vì nhiệm vụ cách mạng vẻ vang của Đảng, là cơ sở để cán bộ chính trị rèn đức, luyện tài, luôn là hạt nhân đoàn kết đơn vị, phát huy bản chất truyền thống tốt đẹp, nâng cao sức mạnh chiến đấu của quân đội ta.

Thời gian càng lùi xa, những lời căn dặn thiết tha, ân tình, trí lý trí tình của Bác vẫn còn sống mãi, nó có sức cổ vũ, động viên hết sức to lớn đối với cán bộ chính trị của quân đội ta, là phương hướng, mục tiêu phấn đấu, tu dưỡng, rèn luyện để trở thành người cán bộ ưu tú của Đảng công tác trong quân đội. Đó cũng là những tư tưởng rất cơ bản, sọi chỉ đỏ xuyên suốt chỉ đạo mọi hoạt động CTĐ, CTCT suốt 70 năm qua của quân đội ta; nhờ đó đã làm cho quân đội ta vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, cùng toàn dân làm nên những chiến công hiển hách, tô thắm thêm trang sử vàng của dân tộc Việt Nam. Trong điều kiện lịch sử mới, phát triển lý luận CTĐ, CTCT đang đặt ra những yêu cầu cấp bách, đó là một tất yêu lịch sử để quân đội ta luôn kiên định, vững vàng; tuyệt đối trung thành với sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh../.